Czy idealny preparat z żelazem istnieje?

To najsilniejsza broń w walce z niedokrwistością i jeden z najważniejszych pierwiastków, którego niedobór może znacznie obniżać jakość (a nawet długość!) naszego życia. Dzieje się tak, ponieważ żelazo stanowi składową część hemoglobiny, barwnika dzięki któremu tlen może być transportowany wraz z krwią do całego naszego organizmu. Hemoglobina wchodzi w skład krwinek czerwonych, zmniejszenie  ilości których wpływa na funkcjonowanie całego naszego ciała. Żelazo nie wytwarza się samodzielnie w naszym ustroju, dlatego aby cieszyć się dobrym zdrowiem powinniśmy je regularnie uzupełniać stosując prawidłową dietę lub w razie konieczności przyjmując odpowiednie preparaty.

 

Zanim zdecydujemy się na zakupy w aptece wyłącznie na podstawie typowych (lub zasłyszanych i przeczytanych) objawów niedoboru żelaza, warto przyjrzeć się dokładniej naszej kondycji zdrowotnej. Konieczne jest przeprowadzenie badań krwi. Wyniki wskażą stężenie hemoglobiny i ilość czerwonych krwinek, wartości których obniżenie może stanowić istotny element diagnostyczny. W przeprowadzonym badaniu istotne są również takie parametry jak ferrytyna, transferyna, stężenie witaminy B12, kwasu foliowego i żelaza. To na podstawie wyniku lekarz oceni ewentualną konieczność suplementacji lub leczenia. Wykonywanie regularnych badań krwi pod kątem ryzyka wystąpienia anemii jest niezwykle istotne, szczególnie wśród pacjentów z chorobami przewlekłymi, u których mogą występować krwawienia. Pamiętajmy, że ustalenie przyczyny (a nie tylko likwidowanie objawów) ewentualnego niedoboru żelaza lub anemii będącej jego konsekwencją, stanowi podstawę skutecznego leczenia.

 

Lista produktów z żelazem dostępnych na polskim rynku jest bardzo długa. Dodatkowo, cały czas pojawiają się nowe preparaty. Znajdziemy tam zarówno suplementy diety jak i leki na receptę i bez recepty (OTC). Preparaty różnią się praktycznie wszystkim – ceną, jakością, zastosowanym w formulacji związkiem chemicznym żelaza, wchłanianiem w organizmie czy potencjalnymi działaniami niepożądanymi i interakcjami z lekami czy pożywieniem. Jeśli jednak suplementacja żelaza okaże się konieczna, warto przyjrzeć się poniższemu zestawieniu. Zdobyta wiedza, a także konsultacja z lekarzem lub farmaceutą pomoże wybrać najlepszą dla nas opcję.

 

Preparaty tego typu należą do jednych z najstarszych i najdłużej stosowanych. Jeśli zdecydujemy się na przyjmowanie żelaza właśnie w postaci siarczanu, warto pamiętać o tym, żeby zażywać produkt na pusty żołądek, lub ok. pół godziny przed jedzeniem. Taka technika wpłynie znacznie na biodostępność produktu i jego skuteczność. Pamiętajmy, że wchłanianie siarczanu żelaza może zmniejszać się przy jednoczesnym spożywaniu części produktów spożywczych, np. herbaty, kawy, jajek, produktów mlecznych, razowego chleba, produktów zbożowych oraz pokarmów bogatych w błonnik. Dodatkowo, siarczanu żelaza nie należy stosować jednocześnie z doustnymi antybiotykami z grupy tetracyklin oraz lekami zobojętniającymi sok żołądkowy – stosowanymi np. w chorobie wrzodowej (zaleca się stosowanie min. 2 godzinnej przerwy pomiędzy ich przyjmowaniem). Warto wiedzieć, że stosowanie siarczanu żelaza może często powodować takie efekty jak: ciemne zabarwienie stolca, uczucie przepełnienia, bóle żołądka, zaparcia, biegunki czy nudności. Tego typu preparaty nie powinny być stosowane wśród dzieci i bardzo ostrożnie stosowane przez osoby starsze. Co istotne, preparaty z siarczanem żelaza są często wzbogacane witaminą C, która poprawia znacznie ich wchłanianie w naszym ustroju. 

 

Są to nieco inne preparaty, w których żelazo jest otoczone szczelnie innymi cząsteczkami. Taka budowa chemiczna charakteryzuje się większą odpornością na degradację w żołądku, a tym samym większą trwałością – takie produkty powinny wykazywać wyższą skuteczność niż standardowe nieorganiczne sole żelaza. Uważa się, że pierwiastki, które poddano procesowi chelatowania są również łatwiej przyswajane przez organizm. Podobnie, jak w przypadku produktów z siarczanem żelaza, jeśli przyjmujemy chelat, pamiętajmy o dostarczeniu sobie również witaminy C, która w znacznym stopniu ułatwi przyswojenie żelaza. Mimo stosunkowo niewielkiej ilości potencjalnych działań niepożądanych związanych z przyjmowaniem chelatów, należy ściśle przestrzegać zaleceń dotyczących stosowania. Przekraczanie sugerowanych dziennych porcji lub dawek może skutkować zaburzeniami ze strony układu pokarmowego.

 

To jedna z nowszych form żelaza, stosowana najczęściej u dzieci. Jest to żelazo, które po połknięciu utlenia się w żołądku (jest do tego potrzebne odpowiednie, kwaśne środowisko soków trawiennych) do jonów dwuwartościowych, które są następnie przyswajane przez organizm. Proces przekształcenia żelaza trwa dosyć długo, dlatego takie preparaty nie powinny w znacznych stopniu wpływać na błonę śluzową przewodu pokarmowego. Niestety, ze względu na charakter jonów dwuwartościowych żelaza, może się zdarzyć, że tego typu preparaty nie będą dobrze tolerowane i pojawią się dolegliwości ze strony układu pokarmowego, takie jak zaparcia, biegunki czy bóle brzucha.

 

Żelazo sukrosomalne (Sucrosomial® Iron) to aktualnie najbardziej innowacyjny rodzaj żelaza dostępny na rynku.  Składa się z nowoczesnej, opatentowanej przez producenta formuły. Dzięki obecności specjalnej otoczki sukrosomalnej (złożonej z fosfolipidów i estrów sacharozowych kwasów tłuszczowych), żelazo tego typu jest przyswajane w alternatywny sposób, a dokładniej wchłaniane w układzie pokarmowym w sposób niezmieniony, co całkowicie ogranicza szkodliwy wpływ na błonę śluzową żołądka. Preparaty takie umożliwiają uzupełnienie diety w żelazo bez ryzyka wystąpienia jakichkolwiek nieprzyjemnych efektów, w tym podrażnienia przewodu pokarmowego, barwienia zębów czy zmian skórnych.  Takie żelazo może być całkowicie bezpiecznie stosowane zarówno przez dzieci i dorosłych niezależnie od pory dnia, posiłków czy stosowanych leków. Co istotne, żelazo sukrosomalne jest dostępne w kilku różnych formach (kapsułek, kropli, saszetek) które umożliwiają dopasowanie konkretnego produktu do potrzeb danej osoby.

 

Niedobór żelaza może okazać się niezwykle niebezpieczny. Aby zapobiec jego przykrym konsekwencjom kluczowe jest zachowanie zdrowego trybu życia i zasad profilaktyki – regularnych wizyt lekarskich i badań kontrolnych przynajmniej raz w roku. Jeśli jednak zauważamy typowe objawy osłabienia, takie jak chudnięcie, niskie ciśnienie krwi, łatwa i szybsza niż zwykle męczliwość, senność, osłabienie organizmu, a także martwi nas kiepska kondycja włosów, skóry i paznokci, oraz bladość skóry, nie warto zwlekać z wizytą. Może się bowiem okazać, że suplementacja bądź specjalistyczne leczenie żelazem okaże się konieczne. 

Jeśli jednak zdecydujemy się suplementować żelazo na własną rękę, warto mimo wszystko skonsultować się z farmaceutą w aptece. Spośród dostępnych preparatów szukajmy takich, które będą dla nas optymalne, niekoniecznie najtańsze. Najlepiej wybierajmy te o sprawdzonej, opatentowanej formulacji, przyjaznej formie podania i udowodnionym bezpieczeństwie potwierdzonym w przeprowadzonych i z dumą udostępnianych przez producenta badaniach. 

Dodatkowo, pamiętajmy, że w przypadku żelaza więcej nie znaczy lepiej. Najlepiej przyjmować małe porcje żelaza w dobrze przyswajalnych preparatach. Dzięki temu ograniczymy ryzyko wystąpienia dolegliwości m.in ze strony układu pokarmowego i ułatwimy sprawne wchłanianie tego pierwiastka.