Odporność to zdolność organizmu do „niechorowania”. Ludzki organizm jest wyposażony w układ odpornościowy, czyli rozbudowany system obronny, który chroni nas przed infekcjami. Ten skomplikowany układ, zwany też immunologicznym składa się z wielu elementów, które współdziałają w celu ochrony przed wirusami, bakteriami, grzybami i pierwotniakami. 

Kiedy system odpornościowy działa prawidłowo, organizm jest chroniony przed drobnoustrojami chorobotwórczymi. Odporność chroni nas również przed wpływem alergenów, komórek nowotworowych i martwych komórek. Zadania układu odpornościowego są bardzo kompleksowe, ale jego podstawową rolą jest utrzymanie równowagi wewnętrznej organizmu i zapewnienie mu ochrony przed szkodliwymi czynnikami.

Układ odpornościowy składa się z komórek (m.in.: monocyty, limfocyty, komórki NK) i narządów (grasica, śledziona, węzły chłonne, migdałki i szpik kostny). Te elementy współpracują między sobą dla ochrony organizmu przed czynnikami zewnętrznymi. Struktury układu immunologicznego znajdują się w całym ciele i wraz z nerwami, sercem, systemem mięśniowo-szkieletowym i przewodem pokarmowym, zapewniają właściwe funkcjonowanie całego organizmu. 

Układ odpornościowy działa w oparciu o złożoną i dynamiczną sieć przekaźników. Gdy komórki immunologiczne wchodzą w kontakt z ciałem obcym, wytwarzają substancje chemiczne, które umożliwiają im takie regulowanie ich własnego rozwoju, aby aktywizować inne komórki oraz skierować je do zaatakowanych obszarów ciała. Jeśli układ odpornościowy zawodzi lub organizm jest osłabiony wzrasta podatność na różne choroby. Osłabiona odporność oznacza częste przeziębienia, nawracające zakażenia lub infekcje.

Układ odpornościowy jest więc jedną z niezbędnych struktur, których prawidłowe funkcjonowanie zapewnia przeżycie organizmu.

Rodzaje odporności

Nasz układ odpornościowy składa się z dwóch linii obrony: odporności wrodzonej i odporności nabytej. 

Odporność wrodzona jest pierwszą linią obrony organizmu. Jest ona uwarunkowana genetycznie, a tym samym naturalna i nieswoista. Na pierwszej linii frontu stoi skóra. Nieuszkodzona jest skuteczną barierą dla drobnoustrojów chorobotwórczych. Znajdujący się na niej pot zawiera substancje o działaniu bakteriobójczym, podobnie jak ślina i łzy. Pierwszą linią obrony przed wnikaniem patogenów do organizmu są także błony śluzowe układu oddechowego, moczowo – płciowego i pokarmowego. Wydzielany śluz czy niekorzystne pH stanowią barierę dla wielu patogenów. Zatem, odporność wrodzona chroni nas przed szkodliwymi substancjami, pochodzącymi z otoczenia, a także przed różnymi drobnoustrojami chorobotwórczymi od momentu narodzin. Funkcjonowanie odporności wrodzonej wspierają także komórki krwi, które są w stanie działać na miejscu kontaktu z obcym mikroorganizmem. 

Odporność nabyta jest swoista i stanowi drugą linię obrony organizmu. Ten typ odporności rozwija się przez całe życie dzięki kontaktom z patogenami. Funkcjonowanie odporności nabytej jest oparte na skomplikowanym systemie komórek oraz białek zwanych przeciwciałami. Odporność nabyta i jej działanie nie są aktywowane natychmiast po kontakcie układu odpornościowego z patogenem (antygenem), ale dopiero po jakimś czasie. Okres od kontaktu z antygenem do rozwoju odporności jest ważny dla podziału i różnicowania odpowiednich komórek oraz dla produkcji przeciwciał. Gdy organizmowi nie udaje się odeprzeć ataku chorobotwórczych patogenów i pokonują one pierwszą linię obrony, zostaje włączona odporność swoista (nabyta). Układ odpornościowy zaczyna wtedy wytwarzać komórki, których zadaniem jest zidentyfikowanie i zniszczenie wszystkich patogenów, które wtargnęły do ustroju przez błony śluzowe gardła, nosa, przewodu pokarmowego lub innymi drogami. 

Komórki odpornościowe powstają w różnych strukturach układu immunologicznego i mają swoje specjalizacje:

• Monocyty to krwinki białe produkowane w szpiku kostnym, przekształcają się w makrofagi i pożerają antygen, a informacje o jego pojawieniu się przekazują limfocytom;

• Limfocyty T dojrzewają w grasicy, bezpośrednio zwalczają intruza;

• Limfocyty B powstają w szpiku kostnym, śledzionie i węzłach chłonnych, produkują przeciwciała, które niszczą wroga.

Dlaczego dzieci chorują częściej niż dorośli?

Dziecko rodzi się z niedojrzałym układem immunologicznym. Potrzeba lat „treningu”, aby naturalna odporność uzyskała pełną moc. Będąc w brzuchu mamy dziecko przebywa w bezpiecznym środowisku, w którym nie musi walczyć z patogenami. Zakłada się, że w momencie urodzenia dziecko ma układ odpornościowy funkcjonujący jedynie w około 30 proc. Dojrzewa on do około dwunastego roku życia. Odporność dojrzewa więc wraz z dzieckiem - im starsze, tym rzadziej choruje. To wynik stopniowego „oswajania się” organizmu z patogenami, poznawania wrogów jakimi są wirusy i bakterie i wytwarzania przeciwciał wobec nich. To tak, jakby po każdym kontakcie z patogenem organizm dziecka zapisywał sobie w pamięci: „co to był za wróg i w jaki sposób go pokonałem”. Kolejny raz, w sytuacji napotkania tego wroga, organizm już pamięta jak go szybko zwalczyć.

Obserwujemy jednak, że jedne dzieci są ciągle chore, inne chorują sporadycznie. Dlaczego tak jest? Otóż, za rozwój układu odpornościowego odpowiadają nasze geny, czyli pewne predyspozycje, które mamy w sobie zapisane. Nie mamy na to wpływu. To prezent od Matki Natury. Sama genetyka ma znaczenie, ale też pamiętajmy, że środowisko, w którym dziecko się wychowuje, warunki jakie mu zapewniamy są niezmiernie ważne. Na te czynniki mamy wpływ i powinniśmy je optymalizować. Są to: karmienie piersią, zbilansowana dieta, nadmiar lub brak higieny, szczepienia, stres, aktywność fizyczna, ilość i jakość snu. Sprzyjające warunki życia pozwalają układowi odpornościowemu trenować się i prawidłowo rozwijać. O zdrowie i odporność w dorosłości należy dbać od pierwszych dni życia dziecka. To proces, na który mamy wpływ. To na rodzicach spoczywa odpowiedzialność za kształtowanie prawidłowych nawyków dziecka, które zaprocentuje naturalną odpornością w przyszłości.

Jakie są sposoby nabywania odporności?

1. Kontakt z patogenem - gdy nasz organizm raz zostanie zakażony przez wirus czy bakterię powstaną w nim tzw. komórki pamięci immunologicznej. Gdy ten drobnoustrój kolejny raz nas zaatakuje - zostanie rozpoznany i zniszczony. Oznacza to, że budujemy własną odporność chorując.

2. Szczepienia ochronne - odporność swoistą nabywa się także po podaniu szczepionki (np. przeciw wściekliźnie, odrze, różyczce, krztuścowi), a także po wstrzyknięciu surowicy odpornościowej z gotowymi przeciwciałami (np. przeciw jadom żmii, skorpiona, po zainfekowaniu pałeczkami tężca).

3. Karmienie piersią – ta forma odżywiania dziecka przez kilka pierwszych miesięcy życia wpływa korzystnie na jego odporność ponieważ sprzyja kolonizacji przewodu pokarmowego przez odpowiednie bakterie oraz dostarcza maleństwu naturalne immunoglobuliny zawarte w mleku matki.

Jak wzmacniać naturalną odporność?

Układ odpornościowy można i należy wzmacniać. Istnieje wiele sposobów na poprawę jego efektywności, a należą do nich między innymi:

1. Zbilansowana dieta – warto znać zasady piramidy odżywiania i konsekwentnie ich przestrzegać planując codzienne posiłki. Jesteś tym, co jesz, pamiętajmy o tym! Duża ilość cukru i przetworzonych produktów zmniejsza odporność, w takich warunkach szybciej rozwijają się bakterie chorobotwórcze, a komórki układu odpornościowego nie mają dobrych środków budulcowych. Odporności sprzyjają witaminy i mikroelementy dostarczane w owocach i warzywach. Nie powinno ich zabraknąć na codziennym stole. Zakłada się, że 1/3 tego, co zjadamy jest wykorzystywana do wzmacniania odporności. Dbajmy o jakość i ilość tego, co zjadamy.

2. Redukcja stresu – stres jest naturalnym elementem naszego życia. Ma swoje pozytywne aspekty, motywuje do działania, powoduje, że jesteśmy bardziej efektywni. Jednak wszystko musi mieć umiar. Nadmierne narażenie na czynniki stresogenne będzie już zagrożeniem dla zdrowia. Jeśli  nie jest możliwa redukcja czynników stresujących to nauczmy się redukować napięcie poprzez sport, metody relaksacyjne, hobby.

3. Unikanie palenia tytoniu – jak bardzo palenie czynne i bierne obniża odporność człowieka wiadomo od lat. Wyniki badań są zatrważające. Dym papierosowy uszkadza funkcje błon śluzowych układu oddechowego i tym samym umożliwia wnikanie patogenów do organizmu. 

4. Hartowanie – są dowody na to, że ruch na świeżym powietrzu wpływa korzystnie na kształtowanie i utrzymywanie odporności organizmu. Spędzenie godziny dziennie w ruchu na świeżym powietrzu, niezależnie od pory roku i pogody to przepis na wzmocnienie odporności dzieci i dorosłych.

5. Sen – odpowiednio długi, nieprzerywany jest balsamem dla ciała i duszy. To czas regeneracji, rozluźnienia, ale także intensywnej pracy układu odpornościowego, który „naprawia” w trakcie snu uszczerbki z całego dnia. Na 2 godziny przed snem warto już wyciszać organizm, zredukować bodźce i kłaść się na ok. 8 godzin nieprzerywanego spoczynku.

Fitoterapia, czyli naturalne wsparcie odporności

Najlepiej byłoby żyć w przyjaznym środowisku, od najmłodszych lat dobrze się odżywiać, mieć zapewnioną odpowiednią ilość snu, nie być narażonym na stres… Brzmi pięknie …ale jakże nierealnie.

Czasy, w których żyjemy i wychowujemy nasze dzieci charakteryzują się życiem w pośpiechu, kiepskim odżywianiem, narażeniem na stres. Maluchy od najmłodszych lat uczęszczają do żłobków i przedszkoli, gdzie przebywanie w dużej grupie dzieci sprzyja rozprzestrzenianiu infekcji. Tego natura nie przewidziała. Dlatego tak często zdarza się, że zarówno u dzieci, jak i u dorosłych naturalna odporność spada, a częste infekcje nie dają szans na regenerację. 

Wtedy trzeba zacząć działać! Najlepszym, bezpiecznym sposobem na wspomaganie odporności są produkty na bazie składników naturalnych. Tak! Warto poszukać w aptece produktów zawierających wyciągi z roślin, koniecznie te, które są przebadane klinicznie. To daje poczucie bezpieczeństwa, szczególnie ważne, gdy produkt trzeba stosować przez kilka miesięcy u dziecka. W takim produkcie nie powinno być dodatku alkoholu, cukru, konserwantów. Powinien być bezglutenowy. 

Imunoglukan P4H to suplement, który spełnia wszystkie powyższe wymagania. Forma płynu o słodko – kwaśnym smaku jest w pełni akceptowana przez dzieci, a kapsułki rekomendowane dla dorosłych są bezpieczne także dla diabetyków i wegetarian. Naturalny skład pozwala stosować Imunoglukan P4H także u alergików.

Ciekawym rozwiązaniem jest nowość na polskim rynku – Imunoglukan P4H PLUS płyn. Osiem aktywnych składników o potwierdzonym działaniu wspierającym odporność i funkcjonowanie układu oddechowego to doskonałe rozwiązanie, gdy organizm dziecka wymaga szybkiego i zdecydowanego wzmocnienia. Dla dorosłych przygotowano formę Imunoglukan P4H w kapsułkach, który wspiera odporność przez 5 dni, gdy tego potrzebujesz najbardziej.

Zapraszamy na nasz kanał YouTube, gdzie dowiesz się więcej na temat odporności.
Link: https://bit.ly/3f6O0dL

Monika Kluczyk

Jest absolwentką Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu. Ukończyła także II-stopniowy kurs dietetyki. Interesuje się ochroną zdrowia, uwielbia aktywny tryb życia. Obecnie jako krajowy kierownik sprzedaży w firmie farmaceutycznej, zajmuje się promocją suplementów diety i produktów wspierających zdrowie.