Obok białek, złożonych węglowodanów i nienasyconych tłuszczów, witaminy i minerały mają ogromny wpływ na prawidłowe funkcjonowanie organizmu młodego organizmu.

Rola witamin i minerałów u dzieci, jak i u dorosłych polega na regulowaniu właściwego przebiegu różnego rodzaju przemian komórkowych. Biorą one udział w procesach metabolicznych i warunkują prawidłowe funkcjonowanie wszystkich układów. Odpowiadają za produkcję krwi, wzrok, rozwój kości, zdolności do koncentracji, trawienie i odporność.

Słowem, ludzkie ciało nie jest w stanie prawidłowo funkcjonować bez odpowiednich ilości witamin i minerałów. A organizm dziecka nie jest w stanie rozwijać się prawidłowo bez tych składników odżywczych.

Gdzie szukać witamin i minerałów?

Najcenniejszym źródłem mikro i makroelementów są oczywiście warzywa. Bogatym źródłem tych drogocennych składników są także owoce, bardziej lubiane przez dzieci ponieważ są słodkie. Każde warzywo, każdy owoc dostarcza różnorodnych witamin i mikroelementów, które organizm dziecka wykorzystuje do budowy i ochrony organizmu przed chorobami.

Do komponowania prawidłowej diety warto wykorzystywać mleko i jego przetwory. Jogurt naturalny na śniadanie, do tego owoce, orzechy - takie zdrowe przekąski polecamy najmłodszym, są bowiem bogatym źródłem witamin i minerałów i pozytywnie wpływają na rozwój organizmu dziecka.

Maluchy jednak niechętnie jedzą warzywa, dlatego coraz więcej dzieci cierpi na schorzenia będące wynikiem niedostatku tych składników.

Brak warzyw i owoców w diecie – zagrożenie!

Stan zdrowia i rozwój dziecka zależą, przede wszystkim, od prawidłowo zbilansowanej diety. O tym, że warzywa są zdrowe nie trzeba nikogo przekonywać. Zawarta w nich moc witamin i minerałów to gwarancja sprawnego funkcjonowania ludzkiego organizmu, są prawdziwą skarbnicą zdrowia. Dorośli to wiedzą, ale dla dzieci ważniejsze są walory smakowe i wzrokowe niż zdrowotne.

Zbilansowaną dietę należy więc oprzeć na różnorodności produktów, np. pomidory są bogate w beta karoten (prowitaminę A), ogórki w błonnik, papryka w witaminę C, a w innych warzywach znajdziemy np. witaminę B, żelazo, kwas foliowy. Podobnie owoce. A wszystkie te składniki są potrzebne dla prawidłowego rozwoju dzieci.

Barwy zdrowia

Czy wiedzieliście, że warzywa i owoce o określonych kolorach mają podobne właściwości? Codziennie warto spożywać produkty należące do wszystkich opisanych poniżej grup, gdyż wykazują bardzo korzystny wpływ na nasze zdrowie.

Kolor warzyw i owoców, to nie tylko walor wizualny, który możemy wykorzystać komponując kolorowe posiłki dla dzieci, ale mówi nam także, jakie składniki odżywcze możemy w nich znaleźć.

Zielony

Wiele zielonych warzyw i owoców uznawanych jest za produkty spożywcze najzdrowsze na świecie. Szpinak, jarmuż, brokuł, roszponka, sałata, natka pietruszki, szczypiorek, koperek, kapusta, groszek, por to zielone przykłady bomb witaminowych. Szpinak to doskonałe warzywo, które dostarcza żelaza w korzystnym połączeniu z kwasem foliowym.

Także zielone owoce, (np. kiwi) zawierają duże ilości witaminy C, żelaza, kwasu foliowego, także witaminy A, E, K, magnez, wapń, mangan i potasu. Wszystkie warzywa i owoce, które dojrzewają wiosną lub późnym latem, zawierają dużo witaminy D, a witamina D bierze udział w procesach odpornościowych.

Na szczególną uwagę zasługuje żelazo, podstawowy składnik krwi. Jego przyswajalność przez organizm znacznie się zwiększa w towarzystwie zielonych warzyw. Przekąska zawierająca kakao i orzechy (kakaowe kulki mocy), a do tego plasterki kiwi, to świetne źródło żelaza. To także zdrowe zamienniki słodyczy.

Czerwony

Papryka, buraki, rzodkiewki, czerwona cebula i kapusta, czy pomidory są skarbnicą likopenu, antocyjanów i potasu. Dzięki tym składnikom warzywa czerwone oddziałują przede wszystkim na pracę serca. Są także źródłem licznych witamin: C, E, A, z grupy B, K oraz wapnia.

Czerwone owoce - truskawki, czereśnie, czerwone jabłka, czerwone porzeczki, żurawina, maliny, granaty i wiśnie to potężna porcja witaminy C, potasu, magnezu, żelaza i manganu.

Witamina C wzmacnia naczynia krwionośne, dzięki temu chroni nasze zdrowie. Ponadto wspomaga wchłanianie żelaza.

Żółty

Żółte i pomarańczowe warzywa swoją barwę zawdzięczają karotenoidom, przede wszystkim beta-karotenowi. Chronią wzrok oraz poprawiają wygląd skóry, włosów i paznokci. Marchew, dynia, kukurydza, żółta papryka są również bogatym źródłem witaminy C i potasu. Popularne ziemniaki także dostarczają sporo tych składników i dużo witamin z grupy B. Ziemniaki dostarczają także beta karotenu i są źródłem manganu, fluoru, jodu i siarki. Niedoceniane są wartości odżywcze batatów, które zawierają magnez i wapń.

Biały

Warzywa o białym kolorze mają zwykle właściwości antybakteryjne, wzmacniają układ odpornościowy i działają przeciwzapalnie. Niektóre z nich (czosnek) zawierają allicynę i związki siarki o działaniu naturalnie antybiotycznym, inne warzywa zawierają witaminy K, E, D czy potas. Po białe owoce i warzywa powinny sięgnąć osoby o osłabionej odporności.

Czosnek, cebula, szalotka, seler, kalafior, melon, jabłka, białe porzeczki to typowe przykłady cennych, białych warzyw i owoców.

Nie powinniśmy pomijać walorów białej cukinii. Jest ona idealnym warzywem i zawiera witaminy C, B1, B2 i B6. Jest również bogata w minerały, takie jak potas, magnez, jod, sód, żelazo, wapń i fosfor.

Czy próbowaliście kiedyś pieczenia w piekarniku ulubionych warzyw? Pieczone warzywa to proste, zdrowe, aromatyczne i smaczne danie, polecane także dla dzieci.

Niebieski

Ciemno zabarwione warzywa zawierają silne przeciwutleniacze - antocyjany. Chronią one komórki, poprawiają widzenie i kondycję skóry. Są bogate w witaminę C i błonnik.

Wspomagają układ krążenia, trawienny oraz nerwowy. Im ciemniejsze, tym więcej cennych składników się w nich znajduje.

Ciemne oliwki, bakłażan, ale i owoce: śliwki, czerwone winogrona, aronia, czarne porzeczki, borówka amerykańska, jagody, jeżyny powinny pojawiać się na talerzu dziecka.

Jak zachęcić dzieci do jedzenia warzyw i owoców?

Poniżej zebraliśmy kilka porad dla rodziców, którzy chcą sprawić, że talerze ich dzieci będą kolorowe, pełne naturalnych źródeł cennych składników, a maluchy będą się zdrowo rozwijały.

Czasem dzieci odmawiają jedzenia owoców, bowiem pojawia się u nich ból brzucha po zjedzeniu świeżego owocu. Bywa on spowodowany nietolerancją fruktozy, czyli cukru, który owoce zawierają w dużej ilości.

Aby poradzić sobie z bólami brzucha takiego pochodzenia proponujemy podawać owoce pieczone, gotowane. Piec możemy także warzywa, świetnie smakują z dodatkiem przypraw, a ich przygotowanie nie jest czasochłonne.

Dawaj dobry przykład

To podstawowa zasada. Dzieci robią to, co obserwują u dorosłych. Uczą się wszystkiego powielając zachowania rodziców. Zatem, jeśli na Twoim talerzu nie będzie kolorowo i warzywnie, nie licz na to, że dzieci same zaczną sięgać po takie artykuły. Pokazuj dziecku jak jesz warzywa, jedz razem z nim, mów jakie są pyszne i zdrowe, ile dają ci siły i energii.

Jadajcie wspólne posiłki, proponuj zdrowe przekąski. Dobra atmosfera i bliskie relacje też są ważne w nauce prawidłowego odżywiania.

Opowiadaj dziecku o jedzeniu

Dzieci nic nie wiedzą o zasadach żywienia, musimy im dopiero przekazać tą wiedzę, aby w przyszłości samodzielnie potrafiły dokonywać słusznych wyborów dietetycznych. Im wcześniej zaczniemy edukację, tym lepsze efekty osiągniemy. Dlatego warto tłumaczyć już małym dzieciom, z jakiego powodu ważne jest jedzenie warzyw i owoców. Operujmy konkretami, zgodnymi z prawdą, np.: „brokuł ma dużo wapnia, żebyś miał mocne kości i mógł dobrze grać w piłkę”, albo: „w czerwonej papryce jest witamina C niezbędna, abyś miała ładne zęby” lub "w owsiance są witaminy z grupy B ważne, aby wytworzyła się krew".

Dziecko „je oczami”

Chodzi o to, że estetyka jedzenia ma znaczenie dla dzieci. Podanie warzyw i owoców wymaga więc nieco inwencji twórczej od opiekunów.

Starajmy się, aby talerz był odpowiedniej wielkości, porcja warzyw i owoców dostosowana do wieku i możliwości dziecka. Łączmy te produkty, które dziecko już zna i lubi z małymi kawałkami nowości dietetycznych, ale nigdy nie zmuszajmy do ich spróbowania. Na pierwsze spotkanie ze szpinakiem wystarczy jeden listek. Dziecko pozna w ten sposób różne warzywa i nie zaoponuje, kiedy położysz mu na talerzu coś nieznanego.

Maluchy będą zachwycone, jeśli mama ułoży na talerzu zwierzątko z różnych kawałków warzyw i owoców, albo domek z ogródkiem i słoneczko. Przygotuj małe kawałeczki warzyw i owoców i poukładajcie razem smaczne, kolorowe obrazki warzywne na Waszych talerzach. Powycinaj warzywne sprężynki. Marchewka będzie świetnym materiałem do wycięcia słońca i promyczków. Potem je zjedzcie, oczywiście!

Baw się barwami. Użyj sok z buraków, aby nadać piękny kolor blademu kalafiorowi. Dodaj kółeczka gotowanej marchwi i koperek do ziemniaków.

Metoda jednego kęsa

Możesz ustalić zasadę “jednego kęsa”. Polega ona na tym, że zachęcamy dziecko, zanim odejdzie od stołu, do spróbowania choć maleńkiego kawałka każdej potrawy, czy produktu znajdującego się na stole. Często okazuje się, że coś, przed czym maluch się bronił, jest naprawdę pyszne.

Wymyślajmy nazwy posiłków

Nazwa „zupa brokułowa” nie brzmi zachęcająco. Ale jeśli nazwiecie ją „zieloną zupą hipermocy”, może ona wiele zyskać w ocenie dziecka. Makaron z sosem z brokułów może być “makaronem Shreka”. Podobnie: „zupa księżniczki”, „kanapka Batmana”, to pomysły na nazwanie różnych potraw z warzyw. Dzięki takiej zabawie łatwiej będzie skłonić dziecko do zjedzenia zdrowego posiłku.

Wspólne zakupy

W ten sposób nauczysz dziecko wybierać zdrowe produkty. Daj maluchowi możliwość wyboru warzyw i owoców. Podpowiedz: teraz wybierz coś czerwonego, potem coś żółtego, następnie coś liściastego, itp. Ucz dziecko nazw warzyw i owoców, nawet tych, których nie kupicie. Zwracaj uwagę dziecka na to, czy warzywo nie jest zwiędłe lub nadgniłe. Niech się nauczy wybierać świeże okazy. Nauka robienia zakupów bywa trudnym procesem, ale w przyszłości na pewno korzystnie wpłynie na nawyki żywieniowe Twojego dziecka.

Wspólnie układajcie menu

Pozwól dziecku zadecydować, co chce zjeść. Zapytaj: „na co masz ochotę: na marchewkę, fasolkę, czy brokuł?”. Samodzielny wybór będzie łatwiejszy do zaakceptowania przez malucha. Jeśli jednak dziecko odmówi spróbowania warzywnego posiłku, to nie próbuj karmić go na siłę. Nie denerwuj się. Spróbuj ponownie za jakiś czas. Pamiętaj też, że dziecko musi spróbować nowego produktu średnio 8-10 razy, zanim go zaakceptuje.

Sposoby na warzywa

Czasem, jeśli nasze dziecko odmawia zjedzenia jakiegoś warzywa, warto spróbować przemycić je w lubianym daniu lub deserku. W internecie roi się od przepisów na brownie z cukinii, babeczki z dyni czy fasolowe puddingi. Łatwym sposobem na ukrycie warzywa jest także dodanie go do sosu i zmiksowanie. W ten sposób dziecko nieświadomie, z chęcią, zje przygotowany przez nas warzywny posiłek.

Warzywne przekąski

Dzieci uwielbiają podjadać słodycze. Trudno będzie zastąpić je warzywami, ale warto spróbować.

Zdrowe przekąski, jak na przykład domowe chipsy warzywne umożliwią przemycenie warzyw i owoców w codziennym menu.

Podaj dziecku kilka słupków marchewki, skrop je kilkoma kroplami miodu. Podobnie seler naciowy, papryka czy kalarepka pokrojone w słupki podane z dipem na bazie jogurtu mogą przekonać dziecko do jedzenia warzyw i owoców.

Zabawa w ogrodnika

Posadźcie wspólnie z dzieckiem warzywa w ogródku. Jeśli nie masz ogródka, możesz stworzyć mały warzywnik w doniczkach na parapecie. Dziecko chętniej zje warzywa, które samo wyhodowało. Ponadto nauczysz je odpowiedzialności i obowiązkowości w dbaniu o uprawę.

Podawaj warzywa w różnej formie

Warzywa są tak samo zdrowe gdy zjadamy je surowe, gotowane czy pieczone. Czasami dziecko nie zje gotowanej marchewki z groszkiem, a chętnie sięgnie po zupę krem z groszku czy surówkę z marchewki. Rób warzywne placki i tarty. Pamiętaj o zupach, a także kremach warzywnych. Kanapki dekoruj szczypiorkiem, pomidorkiem, rzodkiewką, papryką, sałatą czy ogórkiem. Świetnym pomysłem jest także wyciskanie soków z owoców, które dziecko lubi i dodawanie do nich nieco soku z buraka, z selera i z innych warzyw.

Takie kolorowe koktajle mocy możecie udekorować owocami, podać w fikuśnej szklance, z parasolką. Gwarantujemy, że dzieci będą zachwycone.

Zdrowie w "pigułce"

Najlepiej przyswajalnym źródłem witamin i mikroelementów są warzywa, owoce i produkty spożywcze. Jednak duże niedobory składników odżywczych wymagają sięgnięcia po produkty z apteki, które pomogą wyrównać braki składników mineralnych i uzupełnią odpowiednie witaminy.

Dobrze jest wybierać suplementy wysokiej jakości, od uznanych producentów. Dobrym przykładem jest marka Sideral®. To seria produktów zawierających żelazo sukrosomalne, czyli innowacyjną formę żelaza o doskonałym profilu wchłaniania. Sideral® Folic wzbogacony jest o witaminy: C, D, z grupy B i kwas foliowy.

Dobrym źródłem witaminy C jest marka Imunoglukan P4H®. W składzie znajdziemy też beta glukan, a w produkcie Imunoglukan P4H® PLUS także cynk i wyciągi roślinne o udokumentowanych właściwościach wspierających zdrowie dziecka.

Pamiętajmy, że suplementacja przynosi efekty, jeśli jest dopasowana i uzupełnia faktyczne niedobory danej osoby.

Kolorowo i zdrowo!

Witaminy i minerały są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu dziecka. Pełnią one szczególnie ważną rolę w okresie wzrastania i rozwijania się małego człowieka. Dieta dzieci powinna być zatem skomponowana w taki sposób, aby dostarczać młodemu organizmowi wszystkich niezbędnych składników odżywczych. Komponując dania dla maluchów dbajmy nie tylko o różnorodność produktów, ale także o wizualne wrażenia na talerzu.

Niech na Waszych talerzach będzie kolorowo, smacznie i zdrowo! Korzystajcie z mocy witamin i minerałów, jakie oferują warzywa i owoce.

Uczcie małych ludzi zdrowych nawyków żywieniowych i wspólnie bawcie sie kolorami ze straganu!

Monika Kluczyk

Jest absolwentką Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu. Ukończyła także II-stopniowy kurs dietetyki. Interesuje się ochroną zdrowia, uwielbia aktywny tryb życia. Obecnie jako krajowy kierownik sprzedaży w firmie farmaceutycznej, zajmuje się promocją suplementów diety i produktów wspierających zdrowie.