Co to jest odporność?
Odporność to zdolność organizmu do „niechorowania”, czyli utrzymania zdrowia. O ile częste infekcje u dzieci są czymś naturalnym, ponieważ układ immunologiczny człowieka rozwija się, dojrzewa nawet do 12-15 roku życia, o tyle dorosły człowiek powinien być już odporny na wiele patogenów. Zdarza się jednak, że niektórzy dorośli łapią infekcje częściej niż inni dorośli. Dlaczego tak się dzieje? Co może zrobić dorosły, aby wzmocnić swoją odporność? W artykule odpowiemy na te pytania.
Od czego zależy odporność dorosłego człowieka?
Sprawne funkcjonowanie układu immunologicznego zależy nie tylko od czynników genetycznych, wieku czy płci, ale także od równowagi hormonalnej, przyjętych szczepień oraz przebytych chorób. No i wreszcie od tego, na co mamy największy wpływ, czyli od sposobu żywienia, narażenia na stres, zmęczenia, aktywności fizycznej czy używek.
Zbadaj się!
Po pierwsze, jeśli uważasz, że Twoja odporność jest obniżona, zbadaj się. A konkretnie - wykonaj badanie krwi, morfologię rozszerzoną o poziom ferrytyny, witaminy D3, cynku, magnezu, poziom glukozy, kreatyniny oraz próby wątrobowe. Porozmawiaj o wynikach badania z lekarzem. Może też będzie konieczne badanie laryngologiczne i stomatologiczne. Często ukryte stany zapalne powodują nawracające infekcje. Są to np. polipy w nosie, przerost trzeciego migdałka czy alergia.
Jedz w sam raz!
Przeanalizuj swój jadłospis. To, co i w jakiej ilości zjadasz, ma ogromny wpływ na funkcjonowanie wszystkich układów w Twoim organizmie, w tym także układu odpornościowego. Aby nasz organizm sam mógł się bronić przed wirusami i bakteriami musi mieć do tego „paliwo”. Aż 1/3 spożywanego pożywienia jest przeznaczana na budowanie odporności. Jeśli nie dojadasz, odporność spada. Ale jeśli regularnie się przejadasz to też niedobrze. Prowadzi to bowiem do otyłości i rozwoju chorób metabolicznych, które warunkują spadek odporności.
Jedz różnorodnie!
Aby organizm mógł skutecznie odpierać ataki patogenów potrzebuje także „narzędzi”. Do prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego niezbędne są m.in. wielonienasycone kwasy tłuszczowe, niektóre aminokwasy – w tym glutamina, arginina i aminokwasy siarkowe, witaminy A, E, C, B6, B12 oraz kwas foliowy, a także mikroelementy takie jak żelazo, cynk, selen i miedź. Właściwości immunomodulacyjne charakteryzują również probiotyki, prebiotyki i synbiotyki, a także antyoksydanty, fitoestrogeny, oraz flawonoidy. Organizm potrzebuje, czasem nawet niewielkich ilości niektórych składników, bez których odporność będzie szwankować. Dlatego Twoja dieta powinna być różnorodna, codziennie jedz różne warzywa i owoce, często sięgaj po kasze, pieczywo pełnoziarniste, płatki zbożowe i ryby. Przetwory mleczne i jaja niech będą bazą do komponowania posiłków budujących odporność organizmu.
Zatem - jedz tyle, ile Twój organizm potrzebuje w danym okresie życia (dla dorosłej osoby o umiarkowanej aktywności to ok 2000 kcal dziennie).
To nie służy odporności …
Ogranicz cukier. Najwięcej jest go w kolorowych napojach i słodyczach. Ale dodawany jest także do przetworzonej żywności, pieczywa i wielu innych produktów. Czytaj etykiety. Naukowcy dowiedli, że cukier spożywany w nadmiarze utrudnia organizmowi zwalczanie infekcji i innych chorób. Odporności nie służą także używki. Spożywanie alkoholu wiąże się z ryzykiem zaburzeń metabolicznych, osłabia organizm i zmniejsza odporność na zagrożenie jakie niosą ze sobą wirusy i bakterie ponieważ zabija krążące we krwi komórki odpornościowe.
Udowodniono, że papierosy niszczą witaminy A, C, E, B i mikroelementy, które pomagają zwalczać wolne rodniki, powodują wręcz ich powstawanie. Dym tytoniowy uszkadza także śluzówkę układu oddechowego, a wtedy patogeny łatwo wnikają do organizmu i powodują infekcje.
Pij wodę!
Wypijanie zalecanej ilości 1,5-2 l wody dziennie bywa problematyczne dla wielu z nas. Jednak pamiętaj, że nawodniony organizm lepiej broni się przed patogenami. Wirusy wręcz „nie lubią” nawodnionych organizmów. Poza tym gdy pijemy za mało to przesuszają się śluzówki np. w nosie, a to doskonałe wrota do wtargnięcia zarazków do naszego organizmu. Aby temu zapobiec i wzmacniać odporność warto nie tylko pić wodę, ale także nawilżać powietrze w pomieszczeniach, w których spędzamy dużo czasu.
Ruszaj się!
Doskonałą receptą na zwiększenie odporności jest aktywność fizyczna. To nie musi być codzienne wyczerpujące bieganie czy forsowne ćwiczenia w siłowni. Lekarze podpowiadają, że powinniśmy korzystać z wzoru: 3x30x130. Można go przetłumaczyć w następujący sposób – co najmniej 3 razy w tygodniu poświęcaj 30 minut na ruch podnoszący tętno do 130 uderzeń na minutę. Niektórym wystarczy 30-minutowy, energiczny spacer lub przejście kilku przystanków w drodze do pracy. Najlepszy jest oczywiście regularny ruch na świeżym powietrzu. Regularne spacery, rekreacyjne pływanie, jogging, czy jazda na rowerze wzmocnią odporność i sprawią, że rzadziej będziesz chorować na dolegliwości górnego odcinka układu oddechowego. Pamiętaj! Wstań z kanapy - taki sposób spędzania wolnego czasu obniża odporność.
Odpoczynek jest ważny
Odpoczynek jest równie ważny co ruch. Lepszy dla układu odpornościowego będzie aktywny wypoczynek, jednak priorytetem jest zapewnienie organizmowi odpowiedniej ilości snu i wypoczynku, aby zregenerował się po intensywnej pracy fizycznej, jak i umysłowej. W trakcie snu organizm „naprawia” komórki zużyte, usuwa zainfekowane oraz wytwarza odpornościowe, które chronią nas przed patogenami. Więc wysypiaj się regularnie i zapewniaj sobie czas na regenerację po ciężkiej pracy.
Zrelaksuj się
Czynnikiem istotnie wpływającym na odporność organizmu jest przewlekły stres. Wpływ stresu na sprawność układu odpornościowego zależy od rodzaju, czasu trwania i natężenia czynnika stresogennego oraz zdolności do radzenia sobie z konkretną sytuacją stresową. Łagodny, krótkotrwały stres zazwyczaj działa stymulująco, natomiast silny i długotrwały upośledza czynność mechanizmów odpornościowych. Dowiedziono, że pod wpływem długotrwałego działania stresorów powiększa się kora nadnerczy, gdzie produkowane są hormony stresu. Ponadto pod wpływem stresu zmniejsza się w krwi ogólna liczba komórek odpornościowych. Zatem – unikaj stresu lub naucz się redukować go. Spędzaj czas z ludźmi, których lubisz, śmiej się, słuchaj muzyki, uprawiaj sport, jedz zdrowo, odpoczywaj gdy tego potrzebujesz.
Hartowanie organizmu
Hartowanie polega na zwiększaniu odporności organizmu na zmieniające się warunki atmosferyczne, a więc zarówno na bardzo niską jak i bardzo wysoką temperaturę. Hartowanie powinno przebiegać w sposób kontrolowany oraz stopniowy tak, aby efektem rzeczywiście było wzmocnienie organizmu, a nie zachorowanie. Spore znaczenie ma tutaj pewna regularność wystawiania się na zmienne temperatury. Taki efekt można uzyskać na przykład poprzez regularne treningi na świeżym powietrzu przez cały rok, niezależnie od zmieniających się pór roku. Od dawna zalecanym sposobem na hartowanie organizmu jest naprzemienny prysznic. Polewamy ciało ciepłą wodą, a potem chłodną. Różnice temperatur trzeba zwiększać stopniowo i zawsze kończyć zabieg wodą o temperaturze ciała. Sprawdza się także brodzenie w zimnej wodzie. No i modne od niedawna morsowanie!
Suplementacja
Ponieważ żyjemy w pędzie, praca, obowiązki domowe, słowem – pośpiech i setki zadań każdego dnia, to może się okazać, że organizm da ci znać w pewnym momencie, że czas na zmianę. Typowym objawem spadku odporności jest częstsze łapanie infekcji, nawracająca opryszczka czy przewlekłe zmęczenie. To znak, że trzeba szybko wdrożyć szereg zmian w trybie życia, aby wrócić do formy. A tymczasem może być konieczne wsparcie z apteki, czyli przyjmowanie suplementów wzmacniających naturalną odporność.
Dbanie o odporność - gdy jest się dorosłym, okazuje się być dziecinnie proste!
Jest absolwentką Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu. Ukończyła także II-stopniowy kurs dietetyki. Interesuje się ochroną zdrowia, uwielbia aktywny tryb życia. Obecnie jako krajowy kierownik sprzedaży w firmie farmaceutycznej, zajmuje się promocją suplementów diety i produktów wspierających zdrowie.