Ciąża to szczególny okres w życiu kobiety. Potrzeby organizmu mamy, w którym rozwija się nowe życie, są inne niż przed ciążą. Jednym ze składników odżywczych, na który zapotrzebowanie w tym okresie znacząco wzrasta jest żelazo. Z poniższego artykułu dowiecie się:

Jaką rolę pełni żelazo w organizmie?

Żelazo pełni wiele ważnych funkcji w organizmie człowieka. Najważniejsza to, oczywiście, produkcja czerwonych krwinek, ale także transportuje tlenu z płuc do wszystkich tkanek, usuwa dwutlenek węgla oraz buduje odporność.

Czym objawia się niedobór żelaza w organizmie?

W przypadku niedoboru żelaza typowymi objawami są: bladość skóry, szybkie męczenie się, ospałość, apatia, senność, pękanie w kącikach ust, bóle i zawroty głowy, kołatanie serca, zmniejszona odporność, a także łamliwość paznokci i suchość skóry. Ale uwaga! Objawy niedoboru żelaza nie pojawiają się od razu. Anemia zaczyna się dużo wcześniej. Niedostatek żelaza zaburza funkcje fizjologiczne organizmu dużo wcześniej niż zaobserwujemy wspomniane objawy. Dlatego warto dostarczać żelazo w codziennej diecie, by nie dopuścić do niedoboru i związanych z nim problemów. A w wybranych przypadkach warto rozważyć suplementację żelaza.

Niedobory żelaza – wpływ na organizm kobiety ciężarnej i w połogu

Oczekiwanie na dziecko powinno być okresem pełnym radości. Kobieta powinna czuć się szczęśliwa i pełna energii. Tymczasem, z powodu niedoboru żelaza, mogą pojawić się: spadek kondycji psycho – fizycznej, bezsenność, bóle głowy, kołatania serca, obniżona odporność, które pogorszają jakości życia przyszłej mamy.

Co więcej, niedobory tego mikroelementu, wpływają na rozwijający się płód. Ryzyko poronienia i przedwczesnego porodu to skrajne konsekwencje anemii, czyli choroby wynikającej z niedoboru żelaza. Ale niska masa urodzeniowa i zaburzenia rozwoju dziecka są wystarczającym powodem, aby przyjmować żelazo profilaktycznie przez cały okres ciąży.

Po porodzie także, bardzo często, kobieta powinna przyjmować żelazo. Anemia w połogu jest tak samo częsta i niebezpieczna jak w trakcie ciąży. Ważne jest kontrolowanie morfologii krwi i poziomu hemoglobiny w organizmie zarówno mamy jak i noworodka. Te dwa organizmy zaczynają funkcjonować oddzielnie i każdy z nich ma swoje potrzeby. Matka z niedoborem żelaza z całą pewnością urodzi dziecko, które od pierwszych dni życia powinno przyjmować żelazo. Jego zapasy mogą być niedostateczne ze względu na niedostatki w organizmie mamy. Proces magazynowania zapasów żelaza w organizmie dziecka zachodzi intensywnie w ostatnim trymestrze ciąży, dlatego tak ważne jest, aby maluch przebywał w łonie matki do ostatniego tygodnia prawidłowo przebiegającej ciąży.

Dlaczego niedobór żelaza u kobiet ciężarnych jest tak częsty?

U zdrowych kobiet, niebędących w ciąży, prawidłowy poziom hemoglobiny wynosi 11,5-15,5 g/dl. Dzienne zapotrzebowanie na żelazo, które zapewni utrzymanie wartości referencyjnych parametrów krwi wynosi ok. 18 mg. Zróżnicowana dieta jest w stanie zapewnić taką ilość żelaza z produktów spożywczych. Warto zatem wiedzieć, w jakich produktach szukać żelaza i na ich bazie komponować posiłki.

W czasie ciąży zapotrzebowanie na żelazo wzrasta nawet o 50 %. Z czego wynika zwiększone zapotrzebowanie w okresie okołoporodowym?

Pierwszy trymestr

W pierwszym trymestrze ciąży kobieta przestaje miesiączkować, więc nie traci krwi i tym samym żelaza. Ale jednocześnie rozwija się łożysko i płód, które potrzebują więcej krwi i tlenu. Organizm matki we wczesnej ciąży ma jeszcze zapasy żelaza zgromadzone przed ciążą (ich zasobność można poznać badając stężenie ferrytyny we krwi), więc spadki hemoglobiny nie są tak oczywiste, ale bywa, że już się pojawiają. Już wtedy warto sięgnąć po suplementy diety odpowiednie dla kobiet ciężarnych, aby zapobiegać niedoborom w trakcie ciąży.

Drugi trymestr

Kolejne miesiące ciąży to dalszy rozwój łożyska i płodu. W drugiej połowie ciąży zapotrzebowanie na żelazo intensywniej wzrasta. Zapas żelaza w organizmie matki, najczęściej, jest już wyczerpany i konieczne jest zwiększenie jego podaży lub włączenie suplementacji.

Trzeci trymestr

W ostatnim trymestrze zapotrzebowanie na żelazo jeszcze wzrasta. Rozpoczyna się proces intensywnego magazynowania żelaza przez dziecko. Po urodzeniu będzie ono się odżywiało wyłącznie mlekiem, które jest ubogie w żelazo. Dlatego organizm maleństwa pobiera od mamy maksymalne ilości żelaza, które zapewnią mu zapasy na kilka miesięcy życia po urodzeniu, zanim zacznie przyjmować pokarmy inne niż mleko, będące źródłem żelaza.

Jak zatem dostarczyć odpowiedniej ilości żelaza w ciąży?

Co wybrać – zbilansowaną dietę, czy suplementację z apteki? Najważniejsza jest zbilansowana dieta. Żelazo z produktów spożywczych jest lepiej przyswajalne przez organizm. Codzienna dieta ciężarnej powinna być bogata w produkty „wysokożelazowe”. Warto korzystać z różnych źródeł żelaza – ważne dla zdrowia jest zarówno żelazo hemowe z produktów zwierzęcych (czerwone mięso) jak i żelazo niehemowe zawarte w produktach roślinnych (liściaste zielone warzywa). Korzystnie jest także dodawać witaminę C (warzywa, owoce) do posiłków bogatych w żelazo, by zwiększyć przyswajanie tego mikroelementu.

Dobre źródła żelaza w diecie

Zbilansowana dieta to podstawa. Warto jadać produkty bogate w różne składniki odżywcze. Szukaj żelaza w takich produktach jak: wątróbka wieprzowa, chude mięso, ryby, jajka, kakao, orzechy, natka pietruszki, suszone morele. Trzeba pamiętać, że są produkty, które hamują wchłanianie żelaza. Są to, np.: herbata, kawa, błonnik, produkty mleczne. Należy je spożywać w odstępie czasu z produktami bogatymi w żelazo. Natomiast produkty wspomagające przyswajanie żelaza to: witamina C (zawarta w owocach i warzywach) i kwas foliowy (zawarty w zielonych warzywach liściastych). Te zajadaj wraz z mięsem, rybami i innymi produktami bogatymi w żelazo.

Gdy potrzebny suplement z apteki

Podstawowa zasada suplementacji żelaza brzmi: zanim zaczniesz, skonsultuj się z lekarzem prowadzącym ciążę, położną lub farmaceutą. Jeśli dodatkowa suplementacja będzie niezbędna, to wybierając preparaty żelaza z apteki, szczególnie w okresie ciąży, zwróć uwagę na:

1) skład produktu:

  • zawartość żelaza - norma dla kobiet w ciąży to ok. 30 mg Fe/dobę,
  • czy produkt zawiera dodatkowe, cenne składniki, takie jak: witaminy: B12, C, D3, kwas foliowy,
  • czy wśród składników występują niekorzystne dodatki: konserwanty, gluten, laktoza, cukier,

2) wygodę stosowania:

  • zwróćmy uwagę na wielkość tabletki lub formę podania: dostępne są produkty z żelazem w proszku, syropie, czy w kroplach,
  • dawkowanie - czy wystarczy podanie jeden raz, czy kilka razy na dobę,
  • smak – żelazo, często, należy przyjmować przez kilka miesięcy, więc smak syropu lub płynu powinien być akceptowalny przez osobę spożywającą,
  • czy możliwe jest przyjmowanie produktu wraz z jedzeniem (większość należy podawać na pusty żołądek i zakwaszać np. witaminą C)
  • czy produkt nie wchodzi w interakcje z innymi, przyjmowanymi lekami.

Tolerancja suplementów z żelazem

Żelazo to mikroelement, którego suplementacja bywa problematyczna. Przyjmowaniu żelaza często towarzyszą nieprzyjemne dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. Dlaczego tak się dzieje? Wchłanianie odbywa się w jelicie, a ten minerał jest wchłaniany jedynie w 5 - 20%! Nadmiar żelaza może być szkodliwy dla organizmu, dlatego wytworzył on mechanizmy limitujące przyswajalność żelaza. Ponadto niektórzy ludzie cierpią na zaburzenia wchłaniania żelaza o różnym podłożu. W efekcie niewchłonięte żelazo drażni śluzówkę przewodu pokarmowego i powoduje: zaparcia, biegunki, metaliczny posmak, bóle brzucha. Pamiętajmy - tolerancja żelaza jest cechą osobniczą! Fakt, że koleżanka źle tolerowała dany produkt nie jest wyznacznikiem Twojej tolerancji tegoż produktu. Szukaj produktu dobrego dla Ciebie.

Żelazo sukrosomalne

Stosowanie doustnych preparatów żelaza nie musi być utrapieniem. Nową na polskim rynku farmaceutycznym, opatentowaną formą żelaza jest Sideral®, żelazo sukrosomalne. Produkt jest dostępny w różnych formach podania: w kapsułkach, proszku do wysypania na język bez konieczności popijania lub w kroplach. Sideral należy przyjmować tylko jeden raz dziennie, można go podawać wraz z posiłkiem. Jest to żelazo stworzone z myślą o kobietach w ciąży. Skład Sideral® Folic jest wzbogacony o kwas foliowy, witaminę D3, C i z grupy B. A to, co wydaje się najważniejsze - dzięki marce Sideral® suplementacja żelaza może być przyjemna dla brzucha :)

Phamily.pl