Nareszcie są! Sezon truskawkowy wystartował! Słodkie, czerwone, po prostu pyszne owoce to rarytas, na który czekamy cały rok. Truskawki zwane są czasem letnimi jagodami. To pierwsze świeże owoce, jakie pojawiają się na straganach już w maju i są symbolem rozpoczynającego się, wyczekiwanego lata. Sezon truskawkowy nie trwa długo. Czy zatem warto najeść się tych owoców na zapas? Jakie tajemnice kryją te małe, czerwone pyszności?

Historia truskawki

Czy wiecie, że truskawka powstała z... poziomki. Rosły one dziko w lasach i na łąkach. Dopiero w XIII wieku, przez przypadek, dotarły do Europy. Król Francji wysłał swoich szpiegów do Ameryki Południowej na tereny dzisiejszego Chile. Jeden z nich znalazł poziomki dużo większych rozmiarów niż te znane Europejczykom. Postanowił kilka sadzonek zawieźć królowi. Zasadzono je w królewskim ogrodzie, jednak nie przynosiły dużych plonów. Władca był zdeterminowany, aby uzyskać większą ilość owoców, zatrudnił więc botaników, którzy skrzyżowali odmianę chilijską z wirginijską, otrzymując doskonały efekt, owoce duże i soczyste, które dzisiaj znamy pod nazwą „truskawki”.

Gdzie rosną truskawki?

Truskawka uprawiana jest we wszystkich krajach klimatu umiarkowanego, chłodnego, a nawet w krajach podzwrotnikowych. Rosną na całym świecie, w najróżniejszych warunkach atmosferycznych, zaczynając od zimnej i mokrej Szkocji, kończąc na gorącej Hiszpanii. Największymi światowymi producentami tego owocu są Stany Zjednoczone, Japonia i Chiny. W odpowiednim towarzystwie truskawki rosną lepiej. Bardzo dobrze plonują w sąsiedztwie czosnku, cebuli, buraka, fasoli i marchwi. Obok truskawek lepiej nie sadzić poziomek i truskawkopoziomek.

Wartości odżywcze i zdrowotne truskawek

Jedzenie truskawek jest bardzo zdrowe, zawierają bowiem wiele witamin i innych dobroczynnych substancji, które nie znikają nawet po ugotowaniu. Truskawka to doskonałe źródło witaminy C, która wzmacnia odporność i chroni przed nowotworami. W 1 szklance truskawek znajduje się 82 mg witaminy C, co stanowi 120% dziennego zapotrzebowania u dorosłych. W owocach znajdziesz też witaminę A odpowiedzialną za prawidłowe widzenie i witaminę E, czyli witaminę młodości oraz witaminy z grupy B, w tym B1, B2, B3, B6, które wpływają na dobre samopoczucie i usprawniają metabolizm organizmu. W słodkich owocach truskawek znajdziemy także cenne minerały: wapń, żelazo, magnez, potas, sód i cynk.

Jedz na zdrowie!

Truskawki wpływają pozytywnie na stan naszego organizmu. Ich walory można wykorzystać w wielu problemach zdrowotnych: poprawiają apetyt, gaszą pragnienie, leczą ból gardła i chrypkę. Przynoszą ulgę w zaburzeniach układu moczowego i polepszają trawienie – w takich przypadkach powinno się je jeść przed posiłkiem. Zawarte w truskawkach pektyny pobudzają pracę jelit, a kwasy organiczne przyspieszają przemianę materii.

Ze względu na dużą zawartość witamin owoce te powinny być wybierane przez osoby cierpiące na anemię lub schorzenia związane z niedoborem witamin.

W medycynie naturalnej napar z liści zalecany jest w przypadku biegunki, zapalenia okrężnicy czy krwawienia z kobiecych dróg rodnych. Odwar z liści można stosować w kamicy nerkowej, a ususzone i utarte na proszek jako okłady na drobne poparzone miejsca.

Owoce truskawki zapobiegają chorobom serca oraz cukrzycy. Ich jedzenie pozwala obniżyć poziom złego cholesterolu oraz cukru we krwi. Tak, truskawki w odpowiednich ilościach mogą spożywać nawet cukrzycy. Mają one bowiem niski indeks glikemiczny (IG=40) i zawierają metabolizowaną bez udziału insuliny fruktozę, a zawarte w truskawkach flawonoidy pomagają zmniejszyć powikłania towarzyszące tej chorobie. Truskawki działają także dobroczynnie na serce: obniżają poziom cholesterolu i ciśnienie tętnicze. Wpływają one na stabilność blaszek miażdżycowych, poprawę funkcji śródbłonka naczyń i zmniejszenie tendencji do zakrzepicy żylnej. Dzięki temu właśnie zmniejsza się ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego. Poleca się je także reumatykom, osobom cierpiącym na schorzenia wątroby, a także nerek – są bowiem moczopędne. Badania wykazały także, że truskawki mają właściwości przeciwnowotworowe dzięki sporej ilości witaminy C i kwasu elagowego.

Również liście truskawek mają właściwości zdrowotne. Są bogate w garbniki, sole mineralne oraz kwasy organiczne. Interesujący jest fakt, że zawierają również śladowe ilości olejku eterycznego.

Jedz i chudnij!

Czy truskawki są wskazane, gdy chcemy schudnąć? Zdecydowanie tak. W 100 gramach truskawek znajduje się tylko 28 kcal oraz bogactwo witamin i minerałów niezbędnych na diecie redukcyjnej. Owoce zawierają również pektyny, które usprawniają pracę jelit, a więc wpływają na szybszą przemianę materii. W dodatku truskawki wspomagają pracę wątroby, woreczka żółciowego oraz nerek. Działają moczopędnie, bowiem składają się w 90% z wody, więc wspomagając pracę nerek, pomagają uzyskać jednocześnie spadek wagi. Niski indeks glikemiczny owoców truskawki (IG=40) to także atut dla osób dbających o zrównoważoną dietę czy odchudzających się.

Zadbaj o urodę!

Truskawki nie tylko warto jeść, ale także stosować zewnętrznie. Owoce te są głównym składnikiem wielu kosmetyków, które mają działanie rozświetlające lub zapobiegające starzeniu się skóry, pomagają pozbyć się przebarwień i przesuszenia oraz chronić skórę przed szkodliwym działaniem promieniowania słonecznego. Pod postacią proszku dodawane są nawet do pudru. Z truskawek otrzymuje się maseczki, które mają działanie przeciwtrądzikowe. Ich silne działanie bakteriobójcze jest bardzo pomocne w walce z niedoskonałościami. Produkty na bazie truskawek są także dobre dla osób mających problem z rozszerzonymi porami, nadmiernym łojotokiem czy przesuszoną, łuszczącą się skórą, łagodzą egzemę. Ich silne działanie bakteriobójcze jest bardzo pomocne w walce z niedoskonałościami. W medycynie ludowej krajów zachodniej Europy były uznawane za korzystnie działające na skórę i stosowano je w leczeniu trądziku, grzybic, owrzodzeń i oparzeń słonecznych.

Wybierz kosmetyki z dodatkiem truskawek lub samodzielnie je przygotuj. Stosowanie maseczek o kuszącym zapachu truskawek to sama przyjemność. Maseczka z truskawek szczególnie polecana dla skóry zmęczonej i z przebarwieniami: wymieszaj truskawki z sokiem cytryny i jogurtem, a następnie zblenduj na gładką maź. Nałóż maseczkę na 10 minut, zmyj i ciesz się promienistą cerą.

Truskawki mogą wybielić zęby i zapobiec osadzaniu się kamienia nazębnego. Zwolennicy tej teorii nacierają przekrojoną truskawką zęby i dziąsła, pozostawiają na 45 minut, a następnie spłukują ciepłą wodą.

Korzyści z truskawek czerpie nie tylko skóra ale i włosy. Poprawią kondycję osłabionych i zniszczonych włosów. Truskawki zmieszane z odpowiednimi dodatkami, np. miodem lub żółtkiem jaj, w szybkim czasie nie tylko rozświetlą i odżywią włosy suche, zmieszaj truskawki z puree z awokado i wcieraj szczególnie w suche i rozdwojone końcówki. Na włosy tłuste użyj maseczki z 30 g truskawek, zmiksuj je blenderem i wetrzyj na 30 minut we włosy. Nie zawijaj włosów w folię czy ręcznik. Na włosy z łupieżem natomiast zmieszaj truskawki z sokiem z cytryny i delikatnie wmasuj w skórę głowy.

Uwaga na alergeny!

Zdarza się czasem, że truskawki mogą wywoływać reakcje alergiczne w postaci pokrzywki. Wysypka jest wynikiem nadprodukcji w organizmie histaminy. Przyczynia się do tego nieznany alergen występujący w tych owocach. Alergia może wystąpić nawet u osób, które wcześniej nie miały takich problemów. Dlatego nie jedzmy truskawek od razu w dużych ilościach. Truskawki zawierają dużo salicylanów i dlatego nie powinny ich jeść osoby uczulone na aspirynę.

Czy dzieci mogą jeść truskawki?

Tak, ale pamiętajmy, że truskawki należą do produktów alergizujących. Z tego względu należy je podawać ostrożnie dzieciom od 10. miesiąca życia. Jeśli wywołają alergię, trzeba z nich zrezygnować i wprowadzić do diety dziecka dopiero w drugim roku życia, oczywiście ostrożnie.

Czy można jeść truskawki w ciąży?

Tak, można, to niezastąpione źródło witamin i minerałów. Ale podobnie jak w przypadku innych produktów, jedząc truskawki w ciąży trzeba zachować umiar i rozsądek.

Czy wiesz, że…?

• Truskawki średniej wielkości są zwykle smaczniejsze niż duże okazy.

• Owoce przechowywane w lodówce zachowują świeżość przez kilka dni.

• Truskawki należy umyć tuż przed użyciem pod bieżącą wodą, nie powinno się usuwać szypułek, żeby owoce nie nasiąkły. Truskawki nie znoszą moczenia.

• Z gorąca truskawki szybko się psują i zaczynają gnić. Jeśli zbierzesz owoce w czasie upałów, zwiędną one bardzo szybko. Lepiej zrywaj je o poranku lub wieczorem.

Porady prababci

• Rady ludowe zalecają zbieranie truskawek, które są przeznaczone do świeżego jedzenia, w okresie wzrostu księżyca. Owoce będą bardziej pachnące.

• Truskawki, które są przeznaczone do dżemu i innych konserwantów, muszą być zbierane w okresie ubywającego księżyca.

• Zbieranie truskawek jest preferowane we wczesnych godzinach porannych, gdy rosa spada lub po zachodzie słońca. Wtedy owoce będą najbardziej soczyste.

• Świeżo zerwane truskawki należy szybko usunąć w chłodne miejsce, z dala od promieni słonecznych, które szybko psują owoce: stracą swój smak, aromat, korzyści, a kolor stanie się ciemniejszy.

Truskawki w kuchni

Te pyszne owoce znalazły szerokie zastosowanie w kuchni. Przetwarzane są na mrożonki, kompoty, soki, dżemy, marmolady, galaretki, sorbety.

• Sos truskawkowy - wystarczy ubić jagody, cukier i wanilię, wszystko schłodzić. Ten sos będzie doskonałym dodatkiem do lodów lub pieczenia.

• Kompot - wystarczy zalać pokrojone truskawki gorąca wodą i kompot gotowy! A jeśli ususzysz truskawki, to w zimie możesz cieszyć się "kawałkiem" lata, w postaci kompotu lub dodatków do herbaty.

• Ciasto truskawkowe lub bułeczki to pyszny i zdrowy deser.

• Syrop ugotowany z truskawek będzie witaminowym dodatkiem do napojów zimą.

• Umyte i posortowane jagody można zamrozić, a zimą przygotować z nich pachnące ciasto lub ugotować sok.

• Koktajl z truskawek - zmiksuj jogurt i owoce i zdrowy koktajl gotowy! Możesz dorzucić banany, awokado i szczyptę cynamonu.

• Naleśniki lub pierogi z truskawkami czy makaron z truskawkami i śmietaną to doskonałe pomysły na letni posiłek w ciągu dnia.

Truskawki to bez wątpliwości jedne ze najsmaczniejszych letnich owoców. Pyszne, zdrowe, poprawiające urodę i samopoczucie.

Jedzmy więc truskawki na zdrowie, czerpmy z ich dobroczynnych właściwości zachowując rozwagę, póki sezon truskawkowy trwa!

Monika Kluczyk

Jest absolwentką Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu. Ukończyła także II-stopniowy kurs dietetyki. Interesuje się ochroną zdrowia, uwielbia aktywny tryb życia. Obecnie jako krajowy kierownik sprzedaży w firmie farmaceutycznej, zajmuje się promocją suplementów diety i produktów wspierających zdrowie.