Zbliża się jesień, a z nią troska rodziców o odporność dzieci. Aby zapobiec sezonowym infekcjom, oprócz szalika i ciepłych butów, przyda się odpowiednia dieta, która wesprze odporność dziecka. Naturalnie silny układ odpornościowy skuteczniej przeciwstawi się chorobom. 

W poniższym artykule postaramy się wyposażyć Cię, Drogi Rodzicu, w porcję wiedzy: co to jest dieta wspierająca organizm, jak zadbać o naturalną odporność Twojego dziecka i czego unikać, aby jej nie szkodzić.

Wprowadź w codzienne życie poniższe wskazówki, a z pewnością zauważysz poprawę odporności u swojego dziecka.

Dziecko je jabłko

Odporność

Za odporność, czyli umiejętność nie chorowania lub radzenia sobie z infekcjami, odpowiada w ludzkim organizmie skomplikowany zespół współpracujących ze sobą komórek, tkanek i organów zwany układem immunologicznym.

Układ odpornościowy dziecka (inaczej układ immunologiczny) rozwija się powoli przez pierwsze 12-15 lat życia. A kształtowanie i dojrzewanie układu immunologicznego następuje w czasie kontaktu z patogenami. Komórki układu odpornościowego uczą się jak reagować na bakterie i wirusy. 

Na prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego ma wpływ wiele czynników. Między innymi dieta, czyli dostarczanie składników mineralnych i witamin do budowy i funkcjonowania struktur układu odpornościowego.

Czy dzieci muszą chorować?

Tak, dzieci chorują bo w ten sposób trenują swój układ immunologiczny. Paradoksalnie, o sprawnym układzie odpornościowym nie świadczy nie chorowanie, ale to, jak organizm radzi sobie z infekcjami. Jak szybko one mijają i czy organizm dziecka jest w stanie poradzić sobie z infekcją bez ingerencji leków.

Jeśli dziecko choruje przewlekle lub bardzo często, kolejne infekcje są powikłane i jedna zachodzi na drugą, a potem maluch długo dochodzi do siebie, to możemy mówić o osłabionej odporności. Na problemy z odpornością wskazują również nawracające grzybice jamy ustnej, zapalenia zatok czy opryszczka.

Czy dieta wpływa na odporność?

Nie ma możliwości uniknięcia kontaktu organizmu dziecka z patogenami, ale można stworzyć układowi immunologicznemu odpowiednie warunki do działania, aby był silniejszy i sprawniej chronił przed atakami wirusów i bakterii.

Kształtowanie odporności jest to skomplikowany i nadal nie do końca poznany proces.

Wiemy jednak, że sposób odżywiania ma ogromny wpływ na prawidłowe funkcjonowanie organizmu i układu immunologicznego. Dieta dziecka na odporność - istnieje! Wiemy, który produkt spożywczy w diecie dzieci pozytywnie wpływa na układ odpornościowy, a który go osłabia. Wiemy co jeść, aby uzyskać korzystny efekt zdrowotny.

Okazuje się, że jeśli dieta jest różnorodna, oparta na nieprzetworzonych składnikach pokarmowych, możemy uniknąć wielu problemów zdrowotnych. Dobrze odżywiony organizm człowieka ma więcej sił do obrony przed chorobami i szybciej poradzi sobie z infekcjami.

Co podawać na talerzu, aby wesprzeć odporność dziecka?

Czas, aby dowiedzieć się, jakie produkty są niezbędne w diecie, aby wesprzeć naturalną odporność dziecka.

Białko

Dieta wspierająca odporność dziecka musi zawierać pełnowartościowe białko. Jest ono potrzebne do odbudowy i regeneracji różnego rodzaju komórek, także tych odpornościowych.

Pełnowartościowe białka to te, pochodzące ze źródeł zwierzęcych, czyli mięso, drób, podroby, ryby, owoce morza, jaja. Dobrym, roślinnym źródłem białka będzie komosa i amarantus, które ciekawie możesz wkomponować w koktajle, budynie i kremy, na ich bazie.

Niezbędne Nienasycone Kwasy Tłuszczowe i cholesterol

Dla odporności dzieci mają znaczenie Niezbędne Nienasycone Kwasy Tłuszczowe: omega-3 i omega-6 w odpowiednich proporcjach. W jadłospisie dziecka nie może zabraknąć kwasów tłuszczowych obecnych np. w olejach roślinnych, które zwiększają aktywność fagocytów – białych krwinek, które zjadają bakterie.

Kwasy tłuszczowe znajdują się w jajach, orzechach oraz ciemnozielonych liściastych warzywach. Głównym źródłem cennych kwasów tłuszczowych są oleje roślinne: olej rzepakowy, olej lniany. Produkty zawierające kwasy omega to także tłuste ryby morskie takie jak łosoś, makrela, szprot, sardynka, śledź i węgorz, a także siemię lniane.

Ale, dla prawidłowej pracy organizmu, oprócz nienasyconych kwasów tłuszczowych niezbędne są również tłuszcze nasycone bogate w cholesterol. Bowiem białe krwinki, biorące udział w odpowiedzi immunologicznej, zawierają w sobie tłuszcze, w tym cholesterol. Zdrowa dieta powinna zatem zawierać także te składniki.

Węglowodany

Powinny one stanowić główne źródło energii dla organizmu. Glukoza odżywia bowiem większość komórek. Z kolei różne polisacharydy, np. beta-glukany z błonnika pokarmowego, wspomagają układ immunologiczny poprzez stymulowanie aktywności komórek odpornościowych i rozwoju tzw. dobrych bakterii jelitowych, które chronią organizm przed inwazją bakterii patogennych. Dobrym źródłem węglowodanów oraz błonnika są pełnoziarniste produkty zbożowe, warzywa, owoce, nasiona roślin strączkowych i grzyby. Przynajmniej 2/3 codziennego menu powinny stanowić właśnie te produkty.

Błonnik

Beta-glukany zawarte np. w grzybach i zbożach wzmacniają reakcję immunologiczną i pozytywnie wpływają na proces krwiotwórczy. Beta-glukan wpływa stymulująco na układ odpornościowy poprzez aktywację makrofagów, limfocytów T oraz układu dopełniacza. Podawaj dziecku do jedzenia np. płatki zbożowe lub skorzystaj z suplementu diety zawierającego beta-glukan pozyskiwany z boczniaka ostrygowatego - Imunoglukan P4H®. Źródłem błonnika w diecie są np.: owoce i warzywa, kasza gryczana, płatki zbożowe czy pestki dyni.

Prebiotyki

Prebiotyki to te pokarmy, które są pożywieniem dla dobrych bakterii jelitowych. U dzieci flora bakteryjna układu pokarmowego wciąż się wykształca, dlatego powinniśmy ją wspierać poprzez włączanie do diety prebiotyków i probiotyków. Dieta wzmacniająca powinna zawierać prebiotyki, takie jak: banan, cebula, por czy czosnek.

Probiotyki

Probiotyki to tzw „dobre bakterie”, żywe drobnoustroje. Znaczenia flory jelitowej dla odporności jest ogromne. Bytują one naturalnie w przewodzie pokarmowym i konkurują w jelitach o miejsce i składniki odżywcze z chorobotwórczymi zarazkami.

Aby uzupełniać florę bakteryjną i wzmocnić organizm, dzieci mogą spożywać jogurty i kefiry zawierające bakterie kwasu mlekowego. Probiotyczne bakterie znajdziesz także w kiszonej kapuście i kiszonych ogórkach.

Witamina D

Zależy od niej prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego. Witamina D jest jednym z kluczowych czynników odpowiedzialnych za odporność. Latem, kiedy dużo czasu spędzamy na słońcu i synteza skórna pokrywa zapotrzebowanie na witaminę D, raczej nie miewamy wielkich problemów z odpornością.

Jesienią, poziom zapasów witaminy D w organizmie, z dnia na dzień spada. Dieta nie jest w stanie pokryć zapotrzebowania na tę witaminę, dlatego warto zażywać suplementy z witaminą D od początku września do końca kwietnia. 

Zaobserwowano, że dzieci, które miały witaminę D dodawaną do mleka, chorowały na infekcje dróg oddechowych dwa razy rzadziej niż te, którym jej nie podawano. Wykazano, iż jej niedobór jest główną przyczyną jesiennego wzrostu zachorowań.

Witamina C

Najbardziej znaną jej rolą jest wsparcie odporności. Nie wpływa na działanie układu odpornościowego, ale gdy infekcja się rozwinie witamina C skraca czas jej trwania.

Jednak nie jest to jedyna funkcja, którą spełnia kwas askorbinowy. Bierze on udział w produkcji kolagenu, czyli substancji budującej skórę, chrząstki między stawowe, kości, zębów oraz substancji, które uszczelniają ubytki w naczyniach krwionośnych. Wspomaga gojenie się ran i oparzeń, bierze udział w regulacji ciśnienia tętniczego. Kwas askorbinowy pełni także istotną funkcję w zapobieganiu niedokrwistości, ponieważ poprawia przyswajalność żelaza przez organizm. Witamina C wspomaga organizm w zapobieganiu krzywicy, gdyż bierze udział we wchłanianiu wapnia w jelicie cienkim.
Doskonałym źródłem witaminy C w diecie są wszystkie owoce i warzywa, np. natka pietruszki, papryka, kapusta.

Żelazo 

Wzmacnia system obronny organizmu. Jest składnikiem czerwonych krwinek i transportuje tlen z płuc do wszystkich tkanek. Niedostatek żelaza powoduje niedokrwistość. Jeśli dziecko cierpi na niedokrwistość, to najpierw należy zadbać o odpowiedni poziom żelaza, a dopiero później martwić się skąd niska odporność u pociechy.

Najlepiej przyswaja się żelazo z produktów pochodzenia zwierzęcego, jak mięso, zwłaszcza czerwone (cielęcina, wołowina, wieprzowina), żółtko jajek.

Cynk 

Pobudza aktywność układu immunologicznego. Cynk wpływa na układ odpornościowy, jego rola polega na tworzeniu i przyspieszaniu dojrzewania limfocytów T, czyli jedynych z najważniejszych komórek odpowiedzialnych za odporność. Zmniejsza stany zapalne. Zawierają go produkty: mięso, ryby, pieczywo razowe, płatki owsiane i kasza jaglana.

Selen 

To jeden z niezbędnych dla organizmu pierwiastków śladowych, który zwiększa liczbę przeciwciał odpornościowych i hamuje namnażanie się drobnoustrojów chorobotwórczych. Jest go dużo w rybach i orzechach. Źródłem selenu jest też wołowina i podroby od zwierząt karmionych trawą.

Witamina A

Immunomodulacyjne działanie witamin to temat wciąż badany. Jedną z witamin mających korzystny wpływ na funkcjonowanie układu odpornościowego jest witamina A. Dzięki niej, wytwarza się więcej przeciwciał odpornościowych. Niedobory witaminy A mogą powodować obniżenie odporności organizmu. Zadbajmy o to, aby w diecie dziecka występowały ryby, jaja, tłusty nabiał, pasztet z wątróbek. Podawanie prowitaminy A pod postacią żółtych i pomarańczowych warzyw i owoców zapobiegnie niedoborom.

Witamina E

Ważna dla wielu procesów w organizmie, choć w niewielkiej ilości, to niezbędna dla zdrowia. W witaminę E bogate są zielone warzywa, owoce jagodowe, orzechy włoskie, orzechy brazylijskie, laskowe oleje roślinne i suszone owoce.

Jod

Wzmacnia procesy odpornościowe. Pomaga skutecznie wyeliminować zmutowane komórki, ale nie niszczy przy tym tych zdrowych. Niedobór tego mikroelementu osłabia odporność. Dobrym źródłem jodu w diecie są: ryby morskie, algi i sól jodowana.

Allicyny 

To naturalne substancje antybiotykowe zawarte w cebuli i czosnku. Hamują rozwój bakterii, a także wirusów i grzybów. Można go podawać dzieciom od trzeciego roku życia.

Co osłabia odporność dziecka?

Spadek odporności bardzo często związany jest z błędami w odżywianiu i problemami z wchłanianiem składników odżywczych. Poniżej przedstawimy kilka typowych produktów, które wykazują negatywny wpływ na odporność organizmu dziecka, których lepiej unikać w codziennej diecie.

Antybiotyki

Wielokrotne antybiotykoterapie wpływają na skład mikrobiomu jelit. Antybiotyki niszczą nie tylko bakterie chorobotwórcze, ale również te, które mają ochronny wpływ na organizm, a wówczas składniki odżywcze nie wchłaniają się prawidłowo.

Cukier

Cukier to puste kalorie bez żadnych wartości odżywczych. Słodycze nie tylko psują zęby, ale także obniżają zdolność białych krwinek do radzenia sobie z drobnoustrojami. Największymi chorowitkami są dzieci, które jedzą dużo słodyczy. Cukier zmienia florę bakteryjną w jelitach, bo jest pożywką dla bakterii chorobotwórczych. Jest on także ukryty w takich produktach, jak owocowe jogurty, serki, płatki śniadaniowe, napoje owocowe.

Dzieci uwielbiają cukier! Są naturalnie zaprogramowane na dążenie do słodkiego smaku. W wyniku codziennego spożywania słodyczy łatwo przyzwyczaić kubki smakowe do bardzo słodkich smaków. Nauczmy raczej dzieci sięgać po owoce, kiedy przychodzi pora deseru.

Biała mąka

Tak, jak wszystkie produkty wysoko przetworzone, biała mąka upośledza działanie systemu immunologicznego. To dlatego, że bardzo szybko przekształca się w glukozę, a jej zbyt wysoki poziom powoduje, że organizm trudniej  radzi sobie z bakteriami i wirusami.

Nabiał

Lekarze ostrzegają przede wszystkim przed słodzonymi jogurtami, ponieważ zawierają zbyt duże ilości cukru. Sięgając po nabiał, najlepiej wybierać mleko i produkty mleczne typu twaróg.

Słodkie napoje

Nie tylko popularne napoje gazowane, ale również kartonowe soki i napoje owocowe, które kreowane są na zdrowe to wrogowie odporności. Wszystkie słodkie napoje zawierają podobną ilość cukru, który jest odpowiedzialny nie tylko za otyłość, ale również za powstawanie stanów zapalnych w organizmie. Soki w kartonach są pasteryzowane, a wraz z tym procesem niszczone są witaminy.

Śmieciowe jedzenie

„Śmieciowe jedzenie” to produkty o wysokiej zawartości tłuszczów, cukrów i soli oraz sztucznych ulepszaczy i barwników. Dzieci uwielbiają je, bo zawierają ulepszacze smaku. Jego wartość odżywcza jest jednak żadna, a dodatkowo może powodować poważne problemy w organizmie. Zawiera mnóstwo pustych kalorii, za to niewiele witamin i składników odżywczych.

Dieta na odporność

Taka dieta ma być naturalna, czyli jak najmniej przetworzona. Twoje dziecko powinno jeść to wszystko, co można spotkać w jego naturalnej postaci i co będzie wspierać jego organizm.

Zdrowa, dobrze zbilansowana dieta jest kluczem dla wsparcia Twojego dziecka w walce z infekcjami. Skupmy się zatem na odpowiednim odżywieniu jakościowym malucha. Nic nie da suplement diety z wyciągiem z bzu czarnego, jeśli dziecko nie odżywia się racjonalnie, nie je odpowiednio dużo białka, witamin, zdrowych tłuszczów itd.

Zadbaj o układ pokarmowy malucha probiotykoterapią, a od jesieni podawaj swojemu dziecku suplementy diety z witaminą D oraz wspieraj odporność podając beta-glukany i witaminę C, np. w produkcie Imunoglukan P4H®.

Opisane zasady wspierania odporności dotyczą nie tylko małych dzieci, ale także nastolatków i osób dorosłych! Jedzcie mądrze, ruszajcie się na świeżym powietrzu, redukujcie stres i bawcie się dobrze przez całą jesień!

Monika Kluczyk

Jest absolwentką Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu. Ukończyła także II-stopniowy kurs dietetyki. Interesuje się ochroną zdrowia, uwielbia aktywny tryb życia. Obecnie jako krajowy kierownik sprzedaży w firmie farmaceutycznej, zajmuje się promocją suplementów diety i produktów wspierających zdrowie.