Odporność organizmu
Organizm człowieka jest stale narażony na kontakt z czynnikami chorobotwórczymi takimi jak wirusy, bakterie, pasożyty czy grzyby. Patogeny są wszechobecne w środowisku i gdyby nie sprawny układ immunologiczny człowiek chorowałby cały czas.
Odporność to zdolność organizmu do walki z infekcjami. Chorowaliśmy i będziemy chorować. Ale od sprawności układu odpornościowego zależy jak często łapiemy infekcje, jak długo one trwają, czy zatrzymują się na górnych drogach oddechowych, czy tak, jak przy słabszej odporności, schodzą na oskrzela, płuca, ucho czy zatoki.
Czy można wspierać siły obronne organizmu?
Tak, o odporność można i warto dbać. Układ immunologiczny pracuje sprawniej i pełni swoje funkcje efektywniej, kiedy stwarzamy mu dobre warunki do "pracy". Aby wzmacniać nasze siły obronne wobec patogenów należy zadbać o prawidłową dietę, odpoczynek, sen, aktywność fizyczną i unikać szkodliwego wpływu stresu, używek i zanieczyszczeń środowiska na nasz organizm. Warto także dodać do tego koszyka beta glukan, częstą składową preparatów zawierających składniki żywności funkcjonalnej.
Przez długi czas uważano, że odporność wrodzona jest nam dana przez naturę w określonej formie i nie mamy wpływu na jej usprawnienie. Tymczasem najnowsze doniesienia naukowe mówią, że trening odporności wrodzonej jest możliwy. W celu podnoszenia sprawności układu immunologicznego można poddawać go działaniu induktorów, czyli naturalnych, bezpiecznych substancji, które aktywują siły obronne organizmu. Takim induktorem treningu odporności jest np. beta glukan.
Układ odpornościowy a dieta
Układ odpornościowy i stan odżywienia organizmu są ze sobą ściśle związane. Warto jadać artykuły spożywcze bogate w składniki ważne dla funkcjonowania układu immunologicznego i poprawiające witalność organizmu, takie jak: beta glukan, witamina D, kwasy omega, żelazo, cynk, selen, witamina C.
Z jednej strony, w sytuacji niedożywienia lub głodu, stan naszego systemu obronnego znacząco się pogarsza. Z drugiej strony, dostarczenie zbyt dużej ilości pożywienia przez dłuższy czas może skutkować zwiększonym ryzykiem chorób, takich jak: cukrzyca, choroby układu krążenia czy schorzenia związane z rozrostem niektórych bakterii.
To, co zjadamy, ma kluczowe znaczenie dla rozwoju i funkcjonowania układu immunologicznego. Zakłada się, że 1/4 pożywienia jest wykorzystywana przez system immunologiczny na budowę odporności. Zatem istotna jest nie tylko ilość, ale i jakość pożywienia.
Poszukiwanie złotego środka na odporność organizmu
Współczesna medycyna przykłada coraz większą wagę do znalezienia naturalnych substancji, które wzmacniają system odpornościowy. W poszukiwaniu złotego środka zwrócono uwagę na substancje mające pełnić rolę immunomodulatorów. Chodzi o związki, które wejdą w interakcję z poszczególnymi elementami systemu obronnego i wspomogą jego funkcjonowanie.
Spośród potencjalnych immunomodulatorów, najbardziej zaawansowane i wiarygodne są badania nad beta glukanem. Beta 1,3-1,6 D- glukan uznawany jest za żywność funkcjonalną.
Beta glukan - szczególny polisacharyd
Beta glukan to rodzaj aktywnego polisacharydu (wielocukru) budującego ścianę komórkową i stanowiącego magazyn energii u bakterii i grzybów, a także drożdży piwnych. Występuje on także w ścianach komórkowych zbóż.
Ludzkie komórki nie potrafią wytworzyć beta glukanu, w związku z czym beta glukan musi być dostarczony z pożywieniem lub w postaci suplementów diety.
Beta glukan - naturalne wsparcie odporności
Beta glukan przyjmowany doustnie, w postaci niezmienionej, dociera do jelita cienkiego, a dokładniej do struktur znanych jako kępki Peyera, gdzie uwalniane są substancje aktywne oddziaływujące na narządy układu odpornościowego, takie jak śledziona, które biorą bezpośredni udział w odpowiedzi immunologicznej.
Wsparcie odporności przez beta glukan odbywa się nie tylko poprzez wzmocnienie odpowiedzi immunologicznej, ale także poprzez ograniczenie rozprzestrzeniania się aktywnego stanu zapalnego.
Beta glukan na pierwszej linii obrony
Aktywacja komórek odpornościowych
Beta glukan aktywuje komórki układu odpornościowego, pobudza je do rozpoznania infekcji i gotowości do walki z intruzem. Silnie stymulowane przez beta glukan są makrofagi, czyli komórki odpornościowe „pierwszej linii”. Mają one zdolność pożerania szkodliwych mikroorganizmów. Beta glukan nie tylko nasila ich aktywność fagocytarną, ale także wytwarzają one wolne rodniki, które służą jako broń w walce z patogenami.
- To nie wszystko! Receptory rozpoznające beta glukan mają także:
- limfocyty B, które odpowiadają za produkcję przeciwciał,
- limfocyty T, które zabijają zakażone komórki
- komórki NK - to odmiana limfocytów, które zabijają komórki nowotworowe.
Wydzielanie cytokin
Gdy beta glukan zwiąże się z receptorem błonowym w komórce rozpoczyna się szereg procesów, które prowadzą np. do wytwarzania cytokin prozapalnych oraz stymulacji produkcji przeciwciał. Beta glukan stymuluje też wydzielanie interferonu, a jest to szczególna cytokina o działaniu przeciwzakaźnym i antynowotworowym.
Uszczelnianie błony śluzowej
Cząsteczki beta glukanu poprawiają wrodzoną odporność błony śluzowej, która stanowi pierwszą linię obrony przed patogenami przenoszonymi przez drogi oddechowe i powodującymi, np. powszechnie znane nam przeziębienie. Dzięki uszczelnieniu błony śluzowej, zmniejsza się częstości infekcji oraz nasilenie objawów u dzieci i dorosłych. Udowodniono, że beta glukan stosowany regularnie wspiera odporność górnych dróg oddechowych.
Działanie antyoksydacyjne
Działanie beta glukanu opiera się również na aktywności antyoksydacyjnej, czyli wyłapywaniu niebezpiecznych dla naszego zdrowia reaktywnych form tlenu, które w nadmiarze powodują wiele chorób, w tym nowotwory.
Żywność funkcjonalna
Beta glukan uznawany jest za żywność funkcjonalną. Do stosowania beta glukanu profilaktycznie, a szczególnie konkretnego rodzaju izomeru beta glukanu (beta 1,3-1,6 D glukan), pozyskiwanego z boczniaka ostrygowatego Pleurotus ostreatus, przekonują badania prowadzone w wielu krajach. Komórki odpornościowe, poddane kontaktowi z beta glukanem, przez pewien czas działają w stanie „wyższej aktywności”, dlatego beta glukany nazywa się induktorami treningu odporności.
Właściwości przeciwutleniające i immunomodulujące beta glukanów doceniane są także w przemyśle kosmetycznym. Antyoksydanty działają przeciwstarzeniowo.
Nowe kierunki badań nad beta glukanem
W przeprowadzonych badaniach z użyciem beta glukanu obserwuje się także jego wpływ na:
Obniżenie poziomu cholesterolu we krwi
Beta glukan ma wpływ na gospodarkę lipidową, wiąże kwasy żółciowe, co powoduje zahamowanie ich wchłaniania w przewodzie pokarmowym, przez co muszą być z organizmu wydalone. Nadmiar tłuszczu, w tym zły cholesterol, jest w efekcie usuwany z organizmu, a stężenie cholesterolu obniża się. Zatem, potencjalnie - beta glukan to produkt także dla osób z podwyższonym poziomem cholesterolu.
Obniżenie poziomu cukru we krwi (ogranicza wchłanianie glukozy)
Dowiedziono, że beta glukany, jako składnik błonnika pokarmowego, ograniczają wchłanianie, tym samym obniżają poziom glukozy. Potencjalnie, beta glukan jest wskazany dla osób z cukrzycą.
Obniżenie ciśnienia krwi
Obiektem testów jest również potencjalna zdolność beta glukanu do obniżenia poziomu ciśnienia tętniczego, co stanowiłoby dużą wartość dodaną dla osób cierpiących na choroby układu krążenia.
Działanie przeciwnowotworowe
Obecnie przeprowadzane są badania nad działaniem przeciwnowotworowym beta glukanu, mającym się manifestować zmniejszeniem tempa wzrostu guza i obniżeniem ryzyka tworzenia przerzutów.
Nawilżenie i regeneracja skóry
W dermatologii ocenia się skuteczność beta glukanu w leczeniu chorób skóry, przyspieszeniu gojenia się ran oraz odżywieniu paznokci i włosów. Właściwości beta glukanu są wykorzystywane w łagodzeniu podrażnień skóry na tle alergicznym. Generalnie, beta glukan poprawia kondycję skóry.
Inne kierunki badań nad beta glukanem:
- zmniejszenie apetytu i ułatwienie odchudzania,
- regulacja pracy jelit,
- łagodzenie podrażnień błony śluzowej żołądka i przewodu pokarmowego,
- leczenie stanów zapalnych,
- łagodzeniu objawów menopauzy.
Bezpieczeństwo beta-glukanu
Doustnie stosowany beta glukan jest uważany za bezpieczny suplement diety. Do chwili obecnej, w badaniach przeprowadzonych u ludzi, nie wykazano niebezpiecznych działań niepożądanych.
Dostępne są publikacje potwierdzające bezpieczeństwo stosowania beta glukanu u dzieci od 1. roku życia, u chorych na celiakię, cukrzycę, u alergików i atopików.
Wykazano korzystny wpływ beta glukanu na pracę jelit, poziom cukru i cholesterolu we krwi.
Beta glukany z owsa, z drożdży piekarniczych i z drożdży piwowarskich mają status GRAS. W badaniach nie odnotowano działań niepożądanych beta glukanów, jednakże u niektórych osób drożdże piekarnicze mogą powodować drożdżycę przewodu pokarmowego.
Beta glukany nie wchodzą w istotne interakcje z lekami ani żywnością.
Nie prowadzono badań u kobiet ciężarnych i karmiących piersią, tym samym nie ma dowodów na bezpieczeństwo stosowania preparatów z beta glukanem w tej grupie pacjentów.
Beta glukany są przeciwwskazane u pacjentów po przeszczepach organów.
Beta glukany - czy wszystkie są takie same?
Beta glukany należą do grupy polisacharydów, ale jest to duża grupa o znaczących różnicach w budowie łańcuchów węglowodanowych. A to przekłada się na sposób ich oddziaływania na ludzki organizm.
Beta glukany pozyskiwane z drożdży piwowarskich, bardzo powszechnie używane w suplementach na odporność, nie mają stosownych badań, co jest szczególnie istotne w przypadku dzieci, gdy preparat powinniśmy podawać przez kilka miesięcy.
Najlepiej przebadaną formą beta glukanu, o potwierdzonej skuteczności i bezpieczeństwie stosowania długoterminowego, jest beta 1,3-1,6 D- glukan pozyskiwany z boczniaka ostrygowatego Pleurotus ostreatus. Zawierają go produkty marki Imunoglukan P4H®.
Beta glukan jako żywność funkcjonalna
Beta glukan został nazwany składnikiem żywności funkcjonalnej, ponieważ kilkukrotnie potwierdzono naukowo jego dobroczynny, leczniczy wpływ na organizm człowieka.
Produkty bogate w beta glukan to:
- niektóre grzyby (shitake, boczniak ostrygowaty)
- drożdże piekarnicze
- owies (płatki i otręby)
- jęczmień.
Zawartość beta glukanu np. w suchej masie grzybów wynosi jedynie ok. 0,5%. To niewiele. Dlatego warto sięgać po suplementy diety z beta glukanem, które zawierają odpowiednią, skompensowaną dawkę tego polisacharydu.
Dla kogo beta glukan?
Produkty z beta glukanem są, przede wszystkim, polecane dzieciom i dorosłym o osłabionym układzie immunologicznym i cierpiącym na nawracające infekcje górnych dróg oddechowych.
Beta glukan, jako błonnik pokarmowy, wykazuje pozytywne działanie w zakresie układu pokarmowego (np. reguluje częstotliwość wypróżnień). Ponieważ dowiedziono, że beta glukan reguluje pracę układu pokarmowego jest polecany dla dzieci i dorosłych, u których występują zaburzenia żołądkowo jelitowe.
Ile beta glukanu potrzebuje organizm?
Dzienna dawka, która wykazuje pozytywne działanie na organizm ludzki to 10 mg beta glukanu na 5 kg masy ciała, więc dla osoby ważącej 50 kg dzienną dawką jest ok 100mg beta glukanu.
Preparaty z beta glukanem, bardzo często, nie zawierają odpowiedniej ilości tego składnika w porcji dobowej, dlatego warto czytać etykiety i wybrać produkt o odpowiedniej zawartości składników.
Przy wyborze suplementu warto także zwrócić uwagę, czy producent umieścił na opakowaniu informacje o izomerze beta glukanu, a także na zawartość dodatkowych składników takich jak: konserwanty, barwniki, aromaty, gluten, laktoza, cukier.
Imunoglukan P4H®
Produkty marki Imunoglukan P4H ®, w formie płynu dla dzieci i w postaci kapsułek dla starszych dzieci i dorosłych, to wsparcie odporności zawsze, gdy organizm tego potrzebuje.
Imunoglukan P4H ® to jedyny suplement diety dostępny w Polsce zawierający beta 1,3-1,6 D- glukan oraz witaminę C. Połączenie takich składników ( 1,3-1,6 beta glukan i witamina C), bez dodatku cukru, bez glutenu i bez konserwantów to optymalne wsparcie odporności i bezpieczeństwo długotrwałego stosowania.
Imunoglukan P4H® PLUS
Ciekawa jest także forma Imunoglukan P4H® PLUS w płynie dla dzieci od 3. roku życia. Płyn zawiera 1,3-1,6 beta glukan, wzbogacony jest o wyciągi roślinne z pelargonii afrykańskiej, czarnego bzu, rosiczki okrągłolistnej i stulisza lekarskiego oraz w cynk i witaminy. Imunoglukan P4H® PLUS jest rekomendowany do stosowania przez 5 dni, kiedy układ oddechowy, gardło i odporność wymagają silniejszego wsparcia.